Фарзанд доимо ота-онага ширин сўзларни айтиши вожибдир (иккинчи мақола)
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
4. Фарзанднинг ота‑онага яхшилик қилиши турларидан бири уларга тавозуъ кўрсатиб, меҳрибонлик қилишдир.
Аллоҳ таоло айтади:
«Уларга меҳрибонлик ила хокисорлик қанотини пастлат» («Исро» 24‑оят).
5. Фарзанднинг ота‑онага яхшилик қилиши турларидан бири уларнинг олдига изн сўраб киришдир.
Аллоҳ таоло «Нур» сурасида шундай деб марҳамат қилади:
«Қачон сизнинг ёш болаларингиз балоғатга етсалар, улардан олдингилар изн сўраганидек, изн сўрасинлар» (59‑оят).
Балоғатга етган ўғил-қизлар, улардан олдин изн сўраб юрган катта кишилар каби, ота‑оналари ва бошқалар ҳузурига изнсиз киришлари мумкин эмас.
Ривоятларда келадики, саҳобаи киромлардан бири ушбу оят нозил бўлганидан кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга мурожаат қилиб:
«Ё Расулаллоҳ, менинг онам қариб қолган, мен унинг хизматини қилиб тураман, ҳар кирганимда рухсат сўрашим керакми?» – деганида Расули Акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Нима, бўлмаса онангни кийимсиз ҳолда кўрмоқчимисан?!» – деганлар.
Айнан шу мулоҳаза туфайли, балоғатга етган болалар, бир оила аъзолари бўлсалар ҳам, бир-бирларининг ҳузурларига киришдан олдин изн сўрашлари жорий қилинган.
6. Фарзанднинг ота‑онага яхшилик қилиши турларидан бири улар келганда ўрнидан туриб, кутиб олишдир.
Абу Довуд, Термизий ва бошқалар келтирган ривоятда Оиша онамиз розияллоҳу анҳо қуйидагиларни айтадилар:
«Кўринишда, ҳайбатда, ўзини тутишда, ўтириш ва туришда Фотимачалик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ўхшаш одамни кўрмадим. Агар у Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кирса, у зот ўринларидан туриб, ўпиб кутиб олар ва ўз ўринларига ўтқазар эдилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг олдига кириб қолсалар, у туриб, у зотни ўпиб кутиб олар ва ўз ўрнига ўтқазар эди».
7. Фарзанднинг ота‑онага яхшилик қилиши турларидан бири – уларни исми билан атамаслик, улардан олдин юрмаслик ва ўтирмаслик.
Ҳишом ибн Урвадан, у отасидан ривоят қилинади:
«Абу Ҳурайра икки кишини кўрди ва улардан бирига:
«Бу киминг бўлади?» – деди.
«Отам бўлади», – деди у.
«Ундай бўлса, уни исмини айтиб чақирма, олдига тушиб юрма ва ундан олдин ўтирма», – деди».
Бухорий «Адаб»да ривоят қилган.
Фарзанд ота‑онасига, ҳурмат билан, «отажон», «онажон» дея ёки бошқа эҳтиром маъносидаги сўзлар ила мурожаат қилиши лозим. Ота‑онасининг исмини бошқаларнинг исмини айтгандек айтиш мусулмончилик одобига тўғри келмайди.
Шунингдек, йўлда юрилганда ҳам ота‑онадан кейин юриш керак, олдинга ўтиш мумкин эмас. Бир ерга ўтирмоқчи бўлсалар, аввал ота‑она, кейин бола ўтириши лозим.
(Давоми бор)
Биринчи мақола
«Бахтиёр оила» китобидан
© islom.uz 2003-2025.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган. Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
Email: admin@islom.uz
Telegram: @portalislomuzadmin_bot
Ўзбекистон, Тошкент, 100185
Сўгалли ота кўчаси, 5-уй
