Акдария масаласи

1447 йил 15 жумадис сони | 2025 йил 06 декабрь, шанба

Минтақа:

ЎЗ UZ RU EN

Кириш | Рўйхатдан ўтиш

Ижтимоий тармоқлар орқали киринг:

Google Facebook

Ёки рўйхатдан ўтган парол ва почтангиз орқали киринг:

savollar.islom.uz сайтидан рўйхатдан ўтган парол ва почтангиз орқали ҳам киришингиз мумкин

Э.Почта

Парол

рўйхатдан ўтиш

Э.Почтангизни ёзинг

Исмингизни ёзинг

Паролингизни ёзинг

Паролни такрорланг

Мерос

Акдария масаласи

18:45 / 27 апрель 1306 pdf Ўқиш режими + -

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Ушбу масала Бану Акдар қабиласидан бўлган бир аёл билан воқе бўлган. Шунинг учун у «акдария масаласи» деб аталади. Яна баъзилар: «Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳунинг мазҳабларида ушбу масала хусусида бир оз кадар (ноаниқлик) содир бўлиб, асл қоидага хилоф бўлганлиги учун «акдария масаласи» деб номланган», дейишади. Бу борада яна бошқа фикрлар ҳам бор.

Масала шундай: бир аёл вафот этиб, ортидан эри, онаси, бобоси ва битта туғишган синглиси қолди. Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳунинг мазҳаблари тақозосига кўра туғишган сингил меросдан маҳрум бўлиши керак, чунки эр ярим олса, она учдан бир олади. Қолган олтидан бир бобонинг фарз улушидир. Бу улушга сингил шерик бўлиши мумкин эмас, чунки бобонинг олтидан бир улуши ушбу ҳолатда камаймаслиги лозим. Демак, сингилни меросдан ҳажб қилиб, юқорида ўтган қоидага кўра унга тарикадан улуш ажратмаймиз. Ушбу фикр Абу Ҳанифа ва имом Аҳмад ибн Ҳанбал раҳимаҳумаллоҳнинг мазҳаблари ҳамдир. Лекин Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳу қоидага хилоф қилиб, сингилга яримни фарз улуш қилиб берадилар. Масала 6 дан 9 га авл бўлади. Сўнгра сингилнинг улушини бобога қўшиб, улар ўртасида «бир эркакка икки аёл улушича» қоидаси асосида тақсим қиладилар. Масала дуруст бўлиши учун 27 дан ҳисоб қилинади. Шунда эр 9 улуш, она 6 улуш, бобо 8 улуш, туғишган сингил 4 улуш олади. Ушбу йўналишни имом Шофеъий ва Молик мазҳаблари олишган (масала 1-жадвалда қоида асосида, 2-жадвалда акдария масаласи асосида ечилган)

1-жадвал

	6
Эр ½	3
Она ½	2
Бобо ¹/₆	1
Туғишган сингил маҳжуба	0

Масаланинг асли 6 бўлиб, 9 га авл бўлди. Бобо ва туғишган сингилнинг улушлари йиғиндиси 4 га тенг: икки ҳисса бобога ва бир ҳисса туғишган сингилга. Тўққизни учга кўпайтирамиз, йигирма етти бўлади ва шунда масала тўғри чиқади.

Мулоҳаза.

Ушбу меросхўрлардан ҳеч бири алмаштирилмайди. Агар улардан бири алмаштирилса, масала акдария масаласи ҳукмидан чиққан бўлади. Валлоҳу аълам.

2-жадвал

	3
6	9	27
Эр ½	3	9
Она ⅓	2	6
Бобо ¹/₆	1	8
Туғишган сингил ½	3	4

Масаланинг асли 6 эди, 9 га авл бўлди, уни 27 га тўғрилаб оламиз.

Эрга меросхўр фаръ бўлмаганлиги учун фарз сифатида ярим, онага фаръ ва тааддуд йўқлиги учун учдан бир, бобога олтидан бир, туғишган сингилга ярим. Сўнгра бобо билан туғишган сингилнинг улуши қўшилиб, иккисининг ўртасида «Бир эркакка икки аёл улуши мислича» қоидасига кўра тақсимланади.

«Ислом шариатида мерос илми» китобидан

Ушбу китоб Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитанинг 2021 йил 24 августдаги 03-07/5163-рақамли ҳамда 2022 йил 27 сентябрдаги 03-07/7348-рақамли хулосалари асосида чоп қилинган.

Муаллиф

Шайх Муҳаммад Али Собуний

Таржимон

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф

Манба

islom.uz

Мақоладан қандай фойда олдингиз?

МАЪЛУМОТНИ ИЖТИМОИЙ ТАРМОҚЛАРДА УЛАШИНГ

Аввалги мақола

Қалбларни яқинлаштирган воқеа

15:23 / 27 апрель 2603

Кейинги мақола

Дўстлик мерос қолиши

11:19 / 28 апрель 1087

Мавзуга оид мақолалар

Мерос оятлари ҳақидаги саволлар (биринчи мақола)

Савол Меросга тегишли учта мерос оятларидан бошқа оятлар ҳам борми Жавоб Мерос тўғрисида ушбу уч оятдан ташқари бир неча ояти карималар ҳам келган. Лекин улар давоми...

2004 15:07 / 17.01.2024

Ўн иккининг авл бўлишига мисоллар

1. Бир киши вафот этиб, ортидан хотини, икки туғишган синглиси ва онаси қолди. Ушбу меросхўрларнинг улуши қандай бўлади 1жадвал 1жадвал 12 13 Хотин давоми...

1206 13:27 / 29 май

Исломдан олдинги даврда аёл кишининг мероси

Олам узра Ислом қуёши порлашидан олдин аёл киши жанг қила олмайди, оила шаънини ҳимоя қила олмайди, деган баҳоналар билан унга меросдан ҳеч нарса берилмас эди. давоми...

1177 14:42 / 07.02.2024